آپنه خواب یا تنگی نفس در خواب

وقتی از خواب بیدار میشوید احساس خستگی و سردرد دارید؟ در به خواب رفتن دچار سختی و مشکل می‌شوید؟ احتمالاً شما به تنگی نفس در خواب دچار شده‌اید. آپنه خواب یکی از مشکلات شایع و مهم در خواب است که می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. در این مقاله به بررسی علائم، علل، عوارض و راه‌های درمان آپنه خواب می‌پردازیم. با تشک رویال همراه باشید.

آپنه خواب یا تنگی نفس در خواب

در این مطلب ابتدا به ماهیت وقفه تنفسی در خواب و سپس به علائم، علل و عوارض، راه‌های پیشگیری و درمان می‌پردازیم.

آپنه خواب پیست؟

آپنه خواب به وقفه‌های مکرر تنفس در طول خواب گفته می‌شود که ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. این وقفه‌ها باعث کاهش میزان اکسیژن در خون و اختلال در خواب می‌شوند. آپنه خواب یک اختلال خواب جدی است که در آن تنفس به‌طور مکرر متوقف و شروع می‌شود. اگر درمان نشود، می‌تواند به مشکلات زیادی منجر شود.

بیشتر بخوانید: فلج خواب یا بختک چیست؟ + روش درمان

به زبان یونانی ( آپنه ) به معنی ( وقفه تنفسی ) است. در وضعیت نرمال هوا از طریق دهان و بینی وارد ریه می شود. به وقفه تنفسی آپنه یا حمله آپنه میگویند.

به دلیل اینکه مجرای تنفسی گلو بسیار باریک است هوا نمی‌تواند وارد ریه شود.

انواع آپنه در خواب

قبل از آنکه بررسی کنیم علت آپنه خواب چیست و درمان آپنه خواب چگونه انجام می شود ، انواع آپنه خواب و خروپف را معرفی می‌کنیم.

اگر شما نیز در خواب با صدای بلند خروپف و بعد از خواب همچنان احساس خستگی می‌شوید، ممکن است شما هم به اختلال آپنه خواب و خروپف مبتلا باشید.

• آپنه انسدادی: رایج‌ترین نوع، آپنه خواب انسدادی (OSA) است که زمانی رخ می‌دهد که عضلات گلو به‌طور متناوب شل می‌شوند و راه هوایی را در طول خواب مسدود می‌کنند. این معمولاً باعث خر و پف بلند می‌شود.
• آپنه مرکزی: آپنه خواب مرکزی (CSA) زمانی رخ می‌دهد که مغز سیگنال‌های مناسبی به عضلات کنترل‌کننده تنفس نمی‌فرستد. برخلاف OSA، خر و پف معمولاً علامت CSA نیست. در آپنه مرکزی خواب ، تنفس به طور منظم در طول خواب به دلیل عملکرد مغز مختل می‌شود و نه به این دلیل که نمی‌توانید نفس بکشید بلکه تلاشی برای نفس کشیدن نمی‌کنید. در واقع مغز به عضلات فرمان نمی‌دهد که عمل تنفس را انجام دهد این نوع آپنه خواب معمولا به دنبال بیماری‌های جدی مانند آسیب به ساقه مغز( ناحیه ای که کنترل تنفس را بر عهده دارد ) ایجاد می‌سود. در نوزادان، آپنه خواب مرکزی باعث وقفه تنفس بیش‌تر از ۲۰ ثانیه می‌شود.
• آپنه پیچیده: سندرم آپنه خواب پیچیده، ترکیبی از هر دو آپنه خواب انسدادی و مرکزی است.

علائم آپنه خواب

آپنه خواب باعث می‌شود که اکسیژن به مغز و دیگر اندام‌های بدن نرسد. کیفیت خواب پایین می‌آید و این دلیل بر آن است که صبح‌ها خسته از خواب بیدارشوید.

• علائم شایع: علائم شایع آپنه خواب شامل خر و پف بلند، وقفه‌های تنفسی در خواب، بیدار شدن‌های ناگهانی همراه با نفس‌تنگی یا خفگی، و بیدار شدن با دهان خشک یا گلو درد است.
• علائم شدید: علائم شدیدتر می‌تواند شامل خواب‌آلودگی بیش از حد در روز، دشواری در تمرکز، تغییرات خلقی، سردردهای صبحگاهی و فشار خون بالا باشد. اگر این علائم ادامه داشته باشند، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.

علل آپنه خواب

علل آپنه خواب می‌تواند شامل انسداد مجاری تنفسی، مشکلات عضلانی در گلو، چاقی، مصرف الکل و داروهای خواب‌آور، و عوامل ژنتیکی باشد. هر یک از این عوامل می‌توانند نقش مهمی در بروز آپنه خواب داشته باشند.

• موانع فیزیکی: موانع فیزیکی مانند لوزه‌های بزرگ شده، گردن ضخیم یا راه هوایی باریک می‌توانند باعث آپنه خواب انسدادی شوند. این مسدودیت‌ها از جریان آزاد هوا در طول خواب جلوگیری می‌کنند.
• عوامل سبک زندگی: عوامل سبک زندگی مانند چاقی، سیگار کشیدن و مصرف الکل می‌توانند آپنه خواب را تشدید یا به آن منجر شوند. وزن اضافی، به‌ویژه در اطراف گردن، می‌تواند راه هوایی شما را مسدود کند.
• شرایط پزشکی: شرایطی مانند فشار خون بالا، دیابت و اختلالات قلبی با افزایش خطر آپنه خواب مرتبط هستند. احتقان بینی و آلرژی‌ها نیز می‌توانند مؤثر باشند.

عوارض آپنه خواب

آپنه خواب می‌تواند عوارض جدی مانند فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی، سکته مغزی و دیابت داشته باشد. این عوارض نشان‌دهنده اهمیت تشخیص و درمان به موقع آپنه خواب است. از دیگر عوارض آپنه خواب می‌‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیش فعالی در بچه‌ها
• افسردگی شدید
• عملکرد ناموفق در مدرسه و کار
• بی‌میلی جنسی
• ورم پا (در صورت شدت گرفتن)

آپنه خواب و بیماری‌های قلبی

از آنجا که چاقی یکی از عوامل موثر در ایجاد آپنه خواب است و همچنین یکی از عوامل موثر در بیماری‌های قلبی عروقی، چاقی بالاتنه و اضافه وزن است؛ می‌توان به خوبی نسبت مستقیم چاقی، آپنه خواب و بیماری ‌های قلبی عروقی را درک کرد.

همچنین از آنجا که در آپنه خواب تعداد تنفس‌ها کم و زیاد می‌شود و نظم آن‌ها از بین می‌رود، درنتیجه اکسیژن‌رسانی به بدن دچار نوسان شده و تعداد ضربان بیشتر قلب و خستگی قلب دور از انتظار نیست.

بنابراین نه ‌تنها بر اثر چاقی ، بلکه به دلیل ایجاد مشکل در تنفس نیز آپنه خواب و بیماری های قلبی به یکدیگر مربوط هستند.

تشخیص آپنه خواب

برای تشخیص آپنه خواب، از تست‌های مختلفی مانند پلی‌سومنوگرافی و تست اکسی‌متر استفاده می‌شود. این تست‌ها به پزشکان کمک می‌کنند تا میزان و شدت آپنه خواب را ارزیابی کنند.

• سابقه پزشکی و معاینه: پزشک شما علائم و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند. آن‌ها ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهند و گلو، گردن و دهان شما را از نظر عوامل فیزیکی که می‌توانند به آپنه خواب کمک کنند، بررسی کنند.
• مطالعات خواب: مطالعه خواب، یا پلی‌سومنوگرافی، یک تست جامع است که برای تشخیص اختلالات خواب استفاده می‌شود. این شامل گذراندن یک شب در یک آزمایشگاه خواب است که در آن فعالیت قلب، ریه و مغز شما، همراه با الگوهای تنفسی و سطح اکسیژن شما نظارت می‌شود.

درمان آپنه خواب

درمان آپنه خواب شامل تغییرات سبک زندگی، استفاده از دستگاه‌های CPAP، جراحی و داروها می‌شود. هر فرد با توجه به شدت و نوع آپنه خواب نیاز به درمان خاصی دارد.

• فشار جریان هوای همواره مثبت یا مداوم مثبت (CPAP): درمان CPAP یکی از رایج‌ترین روش‌های درمانی برای آپنه خواب است. این شامل پوشیدن ماسکی روی بینی یا دهان در طول خواب است. ماسک به دستگاهی متصل است که جریان مداوم هوا را فراهم می‌کند و راه هوایی شما را باز نگه می‌دارد.
  
• دستگاه‌های دهانی: دستگاه‌های دهانی یک گزینه دیگر برای درمان آپنه خواب هستند. این‌ها دستگاه‌های سفارشی هستند که در طول خواب در دهان قرار می‌گیرند. آن‌ها با تغییر موقعیت فک یا زبان به باز نگه داشتن راه هوایی کمک می‌کنند.
• گزینه‌های جراحی: در موارد شدید، جراحی ممکن است برای درمان آپنه خواب ضروری باشد. این جراحی‌ها می‌تواند شامل برداشتن بافت، تغییر موقعیت فک، کاشت ایمپلنت یا ایجاد یک راه هوایی جدید (تراکئوستومی) باشد.

مدت زمان درمان

اینکه چه مدت طول خواهد کشید که آپنه خواب به طور کامل درمان شود به نحوه درمان آن بستگی دارد.

به‌ طور کلی، آپنه خواب یک اختلال مزمن است، به این معنا که ممکن است تا پایان عمر با شما همراه باشد.

برای افراد مبتلا به آپنه خواب مرکزی، مدت طول کشیدن این مشکل بستگی به درمان مشکلات زمینه‌ای همچون اختلالات عصبی یا قلبی عروقی دارد.

درمان خانگی آپنه خواب

روش‌های خانگی مانند کاهش وزن، تغییر وضعیت خواب، اجتناب از مصرف الکل و سیگار و استفاده از دستگاه‌های کمکی می‌تواند به بهبود آپنه خواب کمک کند.

• تغییرات سبک زندگی: ایجاد تغییرات سبک زندگی می‌تواند به مدیریت آپنه خواب کمک کند. این شامل کاهش وزن، ترک سیگار و کاهش مصرف الکل است. ورزش منظم نیز می‌تواند کیفیت خواب را بهبود بخشد و علائم را کاهش دهد.
• تغییر حالات خواب: برای برخی افراد، آپنه خواب عمدتاً زمانی رخ می‌دهد که به پشت روی تشک می‌خوابند. درمان‌های موقعیتی شامل تغییر موقعیت خواب به منظور کاهش علائم است. بالش‌ها یا دستگاه‌های خاص می‌توانند به خوابیدن به پهلو کمک کنند.

سبک زندگی و آپنه خواب

سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم، و مدیریت استرس می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم آپنه خواب داشته باشد. تغییرات کوچکی در سبک زندگی می‌تواند تأثیرات بزرگی داشته باشد.

ورزش و آپنه خواب

ورزش منظم می‌تواند به کاهش وزن و بهبود عملکرد عضلات گلو کمک کند، که این امر می‌تواند به کاهش آپنه خواب منجر شود. ورزش‌های هوازی و مقاومتی توصیه می‌شوند.

پیشگیری از آپنه خواب

برای پیشگیری از آپنه خواب، نکاتی مانند حفظ وزن سالم، پرهیز از الکل و سیگار، و مراقبت از وضعیت خواب توصیه می‌شود. اقدامات پیشگیرانه می‌تواند از بروز این مشکل جلوگیری کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر شما یا یکی از اعضای خانواده ‌تان متوجه‌ موارد زیر شدید، با پزشک متخصص مشورت کنید:

• خروپف با صدای بلند به‌حدی که خواب دیگران یا خودتان را بهم بزند.
• تنگی نفس، احساس خفگی یا نفس ‌نفس زدنی که شما را از خواب بیدار کند.
• وقفه‌های متناوب در تنفس، در طول خواب
• خواب‌آلودگی شدید در طول روز که ممکن است باعث به خواب رفتن شما در حین کار، تماشای تلویزیون یا حتی رانندگی شود.

چه کسانی بیشتر دچار آپنه خواب می‌شوند؟

• کسانی که مشکلات شدید مجرای تنفسی دارند.
• بچه‌هایی که مبتلا به آدنوئید و لوزه هستند.
• کسانی که ناهماهنگی فک بالا و پایین دارند.
• ناراحتی قلبی در افرادی که مبتلا به اضافه وزن شدید هستند شایع‌تر است. چاقی ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی، فشارخون و آپنه خواب را بیشتر می‌کند.

حرف آخر

آپنه خواب یک مشکل جدی و قابل درمان است. با تشخیص به موقع و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان کیفیت خواب و زندگی را بهبود بخشید. سبک زندگی سالم و توجه به علائم می‌تواند به پیشگیری و درمان کمک کند.

سوالات متداول